Mehmet Ali Aybar, Türkiye sol hareketinde bambaşka bir yeri olan Türkiye İşçi Partisi’nin (TİP) tarihini anlatıyor. Partinin kuruluşundan 1968 sonlarında, Aybar’ın “Türkiye’ye özgü sosyalizm” kavramı üzerinden su yüzüne çıkan anlaşmazlıklara kadar uzanan bir dönemi ele alan TİP Tarihi, Aybar’ın Türkiye, dünya ve sosyalizm üzerine analizleriyle zenginleşiyor. Aybar’ın hayatından çarpıcı izler de barındıran kitabı İnönü, Demirel, Behice Boran, Sadun Aren, Yaşar Kemal ve daha nicelerinin sahne aldığı bir anı kitabı olarak da görmek mümkün. Fotoğraflarla ve dipnotlarla zenginleştirilmiş yeni edisyonuyla TİP Tarihi emekçileri, işçileri, “ayaktakımı” olarak görülenleri, “ikinci sınıf” vatandaş sayılanları iktidara getirmek için verilen savaşın ilk ağızdan anlatısı; Türkiye tarihine, Türkiye sol tarihine etraflı bir göz atma imkânı…Hukukçu, akademisyen, gazeteci, siyasetçi kimlikleriyle bir döneme damgasını vuran isimlerden olan Mehmet Ali Aybar “başka türlü” bir sosyalistti: Kullandığı “güler yüzlü sosyalizm”, “Türkiye’ye özgü sosyalizm”, “özgürlükçü sosyalizm” kavramlarıyla; sadece sistem içinde değil sosyalizm uygulamaları, teorileri içinde de gördüğü çarpıklıkları ifade etmekten hiç çekinmemesiyle; ülkedeki Kürt sorununa değinen belki de ilk siyasetçi olmasıyla; “yatay örgütlenme” modelini savunmasıyla…ABD’nin Vietnam’daki savaş suçlarını yargılamak için kurulanUluslararası Russell Mahkemesi’nde üyelik yapacak uluslararası saygınlığı, entelektüel donanımı, kültürü, bilgisi olan Aybar,ömrünün sonuna kadar sosyalizm mücadelesinden vazgeçmedi. 15 milletvekiliyle Meclis’e girmiş Türkiye İşçi Partisi’nin genel başkanı Aybar’ın her koşulda altını çizdiği bir gerçek vardı: “Sosyalizm insanlar içindir; insanlar sosyalizm için değil...”
Türkiye işçi sınıfı için yeri çok önemli olan, 1964 seçimlerinde 15 milletvekili sokan TİP tarihini merak edenler için kaynak olabilir. Ancak Aybar’ın bakış açısından yazıldığını da göz ardı etmemeli…
Aybar bir döneme damgasını vuran bir isim iyi incelenmeli iyi okunmalı. Yalnız Aybar’ın kitabını okuyup etkisinde kalmamak gerekiyor Behice Boran’lı TİP’in tarihi de incelenmeli.
Türkiye’de sosyalizm/komünizm çeviri kültürün egemenliği altında. Aybar’ın eserlerinin çok az kişi tarafından bilinmesi, okunması bunun göstergesi. Halbuki Türkiye diye bir davası olan herkes Aybar’ı bilmeli, tanımalı.
Kitap Yorumları - (5 Yorum)
TİP tarihinin birinci ağızdan ayrıntılı anlatımı oldukça başarılı, şiddetle okunmasını tavsiye ederim
TİP üzerine çalışan araştırmacılar için önemli bir başvuru kitabı.
Türkiye işçi sınıfı için yeri çok önemli olan, 1964 seçimlerinde 15 milletvekili sokan TİP tarihini merak edenler için kaynak olabilir. Ancak Aybar’ın bakış açısından yazıldığını da göz ardı etmemeli…
Aybar bir döneme damgasını vuran bir isim iyi incelenmeli iyi okunmalı. Yalnız Aybar’ın kitabını okuyup etkisinde kalmamak gerekiyor Behice Boran’lı TİP’in tarihi de incelenmeli.
Türkiye’de sosyalizm/komünizm çeviri kültürün egemenliği altında. Aybar’ın eserlerinin çok az kişi tarafından bilinmesi, okunması bunun göstergesi. Halbuki Türkiye diye bir davası olan herkes Aybar’ı bilmeli, tanımalı.