Doruk Yayınevi’nin bu çevirisi Jomini’nin ünlü “Art of War” (Savaş Sanatı) eseri değil bu eserin bir özeti olan 1838’de yazdığı “Summary of the Art of War” eserinin çevirisi, ne yazık ki bu durum kitabın iç kapağında dahi belirtilmiyor ve kitabın adı da bu durumu okuyucuya farkettirmekten çok uzak, yayınevi burada ciddi bir güvenilirlik hatası yapmış. Bu kitabı çevirmeye karar vermişken asıl metni tercih etmeleri de daha doğru olurdu. Özetin asıl metne göre göre yaygınlığının çok az oluşu ve açıkçası literatürde pek bahsinin geçmemesi de bu kitabı alanları kitabın asıl metin olmadığı hususunda yanıltabilecek bir durum. Doruk Yayınevi yayınladığı bir diğer eser olan Clausewitz’in “On the War” çevirisine “Savaş Üzerine Savaş Tarihi” gibi bir isim koyarak bir başka isimlendirme hatası yapmıştı. Asıl kitap (Art of War) bu baskıdaki 120 sayfalık metnin üç misli civarında hacme sahiptir, bu değerli eserin tamamını Gutenberg’den indirip okuyabilirsiniz: http://www.gutenberg.org/etext/13549Clausewitz'in “On The War” adlı eseriyle birlikte 19. ve 20. yy’da savaş sanatını en çok etkilemiş olan bu eser “total war” (topyekün savaş) kavramını ortaya atan diğerinin aksine planlama ağırlıklıdır ve her ikisi de Napoleon savaşlarından ilham almıştır (her iki yazar da bu savaşlarda görev yaptılar). Eserin asıl metninde yani Jomini’nin Art of War’unda Türklerle ilgili olarak bu özette yeralmayan kısımlar vardır; Girit ve Kıbrıs’ın fethinin anlatımı, İstanbul’un fethine kısa bir değiniş, Osmanlı ordularının cesur fakat manevra eksikliği ve baskı altında dirayetsizlik gibi defektlerinin olduğu (benzeri ifadeler bir yüzyıl önce Comte DeSaxe’ın Reveries’inde de yeralır) ve Rumeli askerinin iç bölge askerlerinden çok daha iyi durumda olduğu ve Rumeli askerine bakarak Osmanlı devletinin olduğundan daha güçlü değerlendirilmesinin hata olduğu gibi önemli tespitleri gibi… Bu özet kitabın asıl metninin yanında oldukça kuru kalıyor.Doruk Yayınevinin çevirisinin ilk 40 sayfası J D. Hittle’ın bir tanıtma yazısından oluşuyor, içeriği faydalı denebilir ama bazı hatalar içeriyor. Ben bunlardan subjektif sayılabilecek olan savaş teorileri tarihine dair anlayış hatalarına burada girmeyeceğim, bazı maddi hataları aşağıda özetlemekle yetineceğim. Her durumda kitabın oldukça önemli ve incelemeye değer olduğunu burada ifade ederim, savaş tarihine ilgi duyanların özellikle de subayların okumasında fayda var.1) ABD ordusunda tuğgeneral olan Hittle’ın tanıtma yazısı haliyle Amerikan ordusu ile kitap arasında bir takım ilişkiler kuruyor, yayınevi bu tanıtma yazısını bir önyazıyla desteklemediği için Türkiye’de yaşayan biri olarak Amerikan Resmi Ordu Sözlüğü veya Sahra Talimatnamesiyle bir Fransız generalinin eseri arasındaki ilişkileri pek manalı görmedim, dam üstünde saksağan durumu olmuş. 2) 10. sayfada bir çok iç savaşta generallerin bir elinde kılıç, diğerinde ise Jomini’nin kitabı olduğu ifadesi yeralıyor. Bu söz general Thomas Philipps’in Roots of Strategy kitabının 405. sayfasında görüleceği gibi Amerikan İç Savaşı’na özgü bir durumdur; İç Savaşlar genellemesi garip bir ifade olmuş, herhalde Hittle bu hatayı kendi yapmamıştır, bir çeviri hatası olacak. Eserdeki bazı ifade hataları da bu ihtimali güçlendiriyor; 9. sayfanın sonunda başlayıp 10. sayfanın başında biten cümlede görüldüğü gibi. Yine 9. sayfanın ilk paragraf cümlesi, 35. sayfanın son cümlesi, 38. sayfanın ilk cümlesi, 41. sayfanın ikinci paragrafı, 40. sayfadaki teorist kelimesi (doğrusu teorisyendir) de bunlara birer örnek…3) 11. sayfada Jomini’nin 17 yaşında orduya katılmasının kökeninde Napoleon’un çekiciliği ihtimali ifade edilmiş, bir çok gencin Napoleon’un ordusunda asker olmak için can attığı yazılmış ama o tarihte yani 1796’da Napoleon öyle önemli bir şahsiyet değildi, bunlar yanlış ifadeler… Hittle’ın bunun gibi başka bilgi ve değerlendirme yanlışları da var.4) 14. sayfada terfi edemeyince Rus ordusuna geçtiği ve orgeneral olduğu yazıyor , oysa 1807’deki bu geçişinde tuğgeneral olarak görev almış, Rus ordusundan ayrıldıktan sonra profesyonel askerliğe bir süre ara vermiş ve 1823’de Rus ordusuna katıldığında o zaman orgeneral olmuştur. 5) 21. sayfada Clausewitz ve Jomini’nin teorilerinin aynı içerikli olduğu, bir çok ortak yönü olduğu ifadeleri var. Burada hata Hittle’ın mı çevirmenin mi bilemiyorum ama bunlar doğru ifadeler değildir, savaş teorileri arasında çok fark vardır, ortak olduğu belirtilen şeyler ise sağduyu kapsamında herkesin kabul edeceği şeylerdir, bunlara bakıp “ortak yön” demek manasızdır.6) Hittle’ın yazısının ardından metne geçiliyor, burada 44. sayfada bir önceki sayfada alıntı yapılan deSaxe’ın Reveries eseri için “bu satırlar Büyük Frederick’in Yedi Yıl Savaşlarına Hohenfridberg zaferiyle başladığı zamanlarda yazılmıştı” cümlesi yanlıştır; Reveries 1732’de yazılmış, sözkonusu savaş ise 1756’da başlamıştır, bu sırada deSaxe zaten hayatta da değildi. Bu ifadeler Art of War’da geçmez, Jomini bunu Summary’ye ayrıca eklemiş olmalı ama bu hatayı yapan da o mu yoksa Hittle veya türkçeye çeviren mütercim mi onu da merak ediyorum doğrusu.Bu eleştirilerle beraber Doruk Yayınları’nın önemli harp eserlerini dilimize kazandırmasını takdir etmek gerektiğini ifade edeyim, yayınevinin yayınladığı bir diğer değerli eser de Liddell Hart’ın Strateji-Dolaylı Tutum eseridir. Bu vesileyle diğer kitap yorumlarım için burada link vermiş olayım:http://www.kitapyurdu.com/kitapdergisi/elestiri/default.asp?no=378495&page=1&session=&LogID=http://www.kitapyurdu.com/kitapdergisi/elestiri/default.asp?no=349729&page=1&session=&LogID=http://www.kitapyurdu.com/kitapdergisi/elestiri/default.asp?no=324001&page=1&session=&LogID=http://www.kitapyurdu.com/kitapdergisi/elestiri/default.asp?no=121322&page=1&session=&LogID=