Gün Zileli’nin Yarılma ile başlayıp Havariler’le devam eden anıları üçüncü cilt Sapak’la son buluyor. İlk iki kitabı okuyanların kesinlikle atlamayacağını tahmin ettiğim Sapak, belki de ‘sapma’ konusunda Zileli’ye tam katılamadığım için bana aynı tadı vermedi. Aslında Sapak’ın ne üslup olarak ne de kurgu düzenlemesi açısından ilk iki kitaptan belirgin bir farkı yok. 1983’ten 1992’ye kadarki serüvenin aktarıldığı Sapak, devrimci hareketin en azından propaganda düzeyinde yenik düştüğü, psikolojik olarak çöktüğü ve bir yanda statükoculuğun, diğer yanda çürümenin baskın çıktığı bir dönemi anlatıyor olması itibarıyla da heyecanlı yılların hikaye edildiği ilk kitaplar kadar heves uyandırıcı olamıyor. Bu yazarın kusuru değil elbet. Hoş, kendimce yazarın kusuru olarak gördüğüm şeyler yok değil ama bunlar kitapla değil kitapta anlatılan tavırlarla ilgili ‘kusurlar’ ve son derece öznel kalacağını düşündüğümden bir iki örnek durumla yetineyim: Kendi ifadeleri doğrultusunda en azından Sosyalist Birlik çevresiyle yaşadığı ayrılık konusunda ve telefon tacizi olayında hiç de haklı görünmediğini söyleyebilirim mesela. 80’li yılların büyük kısmını kaçak olarak geçiren Zileli bu dönemde gerek Aydınlık çevresinden gerek diğer çevrelerden insanlarla ilişkileri paralelinde dönemin politik iklimine dair hatırlatmalar yapıyor. 80’li yılların ikinci yarısına ait bu anılarda sonraki kuşakların daha kolay tanıyacağı birçok isim de yer alıyor. Tahmin edilebileceği gibi bu isimlerin geçtiği anıların tamamı sevimli anılar değil. Kitabın önemli bir eksiği 90 sonrası mültecilik yıllarına dair bir şey söylemeden bitiyor olması. İlk iki kitabın hacimleriyle karşılaştırıldığında ‘daha yer varmış’ dedirtecek kadar ince bir kitap halbuki Sapak. Avrupa’da yaşananların da devrimci hareketin son yirmi yılın da önemli etkileri olduğu düşünülürse bu eksiklik daha bir anlamsızlık kazanıyor. İkinci önemli eksiklik anarşist harekette yaşananlara pek değinmemesi. Tamam, anarşizme nasıl yöneldiği ve neden anarşizmde karar kıldığını gayet güzel anlatıyor ama anarşist hareketten de tıpkı sosyalist hareketten olduğu gibi birçok ‘magazinel’ hikayenin çıkacağı kimse için sır değil. Devrimci hareketin tarihine bir parça daha ışık tutan üçleme için Gün Zileli’ye teşekkür edip bu tarihin anı kitaplarının dışında bir tarih çalışması olarak ne zaman karşımıza çıkabileceğini merak etmeye devam edelim.