Çalışma, Mehmet Ali Paşa`nın 19. yüzyılda Mısır`da inşa etmeye çalıştığı devleti konu edinmektedir. Konuyla alakalı gerek İngilizce ve gerekse Türkçe literatürde oldukça fazla makale ve kitap olmasına karşın bu çalışmalar, büyük oranda süreci modernleşme perspektifiyle ele almışlardır. Bu eser, süreci modernleşme kuramı perspektifinin 19. yüzyılla sınırlı çerçevesinden değil, daha geniş bir perspektiften yani Osmanlı Cihan Devleti bağlamından okumayı öneriyor. Böylece Osmanlı Cihan Devleti coğrafyasını toplumsal, ekonomik ve siyasi yönlerden bütünleştiren kodları tespit etme olanağı elde edilebilecektir. Ayrıca bu coğrafyanın yine 19. yüzyılda yaşamak zorunda kaldığı köklü değişimler de anlaşılabilecektir.
Eser, Sanayi Devrimi’yle birlikte yayılmacı bir politika izleyen Merkantilist ve Kapitalist Avrupalı güçlerin Mısır üzerindeki hâkimiyet mücadeleleri ve Osmanlı Devleti’nin de çöküş sürecinde olması sonucu Mısır’ın modern dünya sistemine, diğer bir deyişle kapitalist ekonomiye bağlı kılınmasını ele almaktadır. Yazara göre; yenilik hareketlerine Osmanlı Devleti’nden önce başlayan ve bu yeniliklerin etkisiyle de Osmanlı Devleti’ni zor durumda bırakan Mısır, Avrupalı güçlerin araya girerek Osmanlı Devleti lehine gözüken ancak hem Mısır’ı hem de Osmanlı Devleti’ni kendilerine bağlayan bir çözüm yolu bulmaları neticesinde Avrupa dışında Japonya’da olduğu gibi bir modernleşmenin gerçekleşmesine engel olmuşlardır. 1838 Baltalimanı Antlaşması’nın Mısır’a teşmil edilmesinin Avrupalı güçler tarafından teminat altına alınması Osmanlı’yı olduğu gibi Mısır’ı da ekonomik çöküşe sürüklemiş ve bu durum Mısır’ın kapitalist ekonomi sistemine eklenmesiyle neticelenmiştir.
Kitap Yorumları - (1 Yorum)
Eser, Sanayi Devrimi’yle birlikte yayılmacı bir politika izleyen Merkantilist ve Kapitalist Avrupalı güçlerin Mısır üzerindeki hâkimiyet mücadeleleri ve Osmanlı Devleti’nin de çöküş sürecinde olması sonucu Mısır’ın modern dünya sistemine, diğer bir deyişle kapitalist ekonomiye bağlı kılınmasını ele almaktadır. Yazara göre; yenilik hareketlerine Osmanlı Devleti’nden önce başlayan ve bu yeniliklerin etkisiyle de Osmanlı Devleti’ni zor durumda bırakan Mısır, Avrupalı güçlerin araya girerek Osmanlı Devleti lehine gözüken ancak hem Mısır’ı hem de Osmanlı Devleti’ni kendilerine bağlayan bir çözüm yolu bulmaları neticesinde Avrupa dışında Japonya’da olduğu gibi bir modernleşmenin gerçekleşmesine engel olmuşlardır. 1838 Baltalimanı Antlaşması’nın Mısır’a teşmil edilmesinin Avrupalı güçler tarafından teminat altına alınması Osmanlı’yı olduğu gibi Mısır’ı da ekonomik çöküşe sürüklemiş ve bu durum Mısır’ın kapitalist ekonomi sistemine eklenmesiyle neticelenmiştir.