Onbirinci yüzyılda Gazne merkezli büyük bir Türk Devleti'ni kurarak fetih hareketleriyle sınırlarını Mâverâünnehir’den Hindistan’ın içlerine kadar genişleten, 33 yıllık saltanatı boyunca Ehl-i Sünnet birlik ruhunu hâkim kılmaya çalışan Gazneli Mahmud, dinî, siyasî, askerî ve ilmî faaliyetleriyle bu asırda İslam âleminin bayraktarlığını yapmıştır. Yaptırdığı cami ve medrese, sarayda yetiştirdiği ulemâ ve şuarânın yanı sıra, puthaneleri yıkıp Ehl-i Sünnet dışı fırkalara karşı verdiği mücadelesiyle Müslümanların gönlünde taht kurmuştur. Gazneli Mahmud’un iyi bir dinî, siyâsî ve askerî eğitim almasında başta babası Sebük Tegin olmak üzere Gazne ulemâ ve ümerâsı aktif rolü üstlenmiş, din politikasına yön vererek Ehl-i Sünnet çizgisine göre yetişmesini sağlamışlardır. Onun saray teşkilatını oluşturan vezirler, sâhib-i divanlar, emirler, valiler, kâdılar ve şairler ile ilmî camiayı temsil eden müderrisler, fakihler ve mutasavvıflar iç ve dış siyasetinin şekillenmesinde birinci derece rol oynamışlardır. Bunlar, Hindistan fetih hareketlerinin gerçekleşmesi, Abbâsî Hilafeti ve bölge devletlerle ilişkilerinin ittihad-ı İslâm üzerine etkin bir şekilde yürütülmesini sağlamışlardır. Gazneli Mahmud, dinî siyaseti gereği iç ve dış siyasetinde çatışma ve savaşın aksine barış ve müzakereyi ön planda tutmuştur. Bu çerçevede aşırı fırkalara karşı mücadele etmiş, Hindistan fetih hareketlerine durmadan devam etmiştir. Abbâsî Hilâfesiyle iyi münasebetler kurmuş, Müslüman Karahanlı Devleti ile siyasî ve ailevî ilişkilerini geliştirmiş, gelecekte büyük bir devletin kurucuları olacak dindaş ve soydaş Selçuklulara kucak açarak topraklarında ağırlamıştır.
Kitap Yorumları - (1 Yorum)
Gazneli Mahmud’un din, din politikaları ile din önderleriyle ilişkileri üzerine mühim çalışma