Müslümanların, içinde bulundukları olumsuz durumdan kurtulup yeryüzünde “insanlık için hayırlı bir ümmet” olma vasfına kavuşabilmeleri için; öncelikle kendi hayatları üzerindeki kontrolü ele geçirmeleri gerekmektedir. Asaf Hüseyin; bu değişim için verilecek mücadelede müslümanların öncelikli olarak Kur’an’la yüzyüze gelmeleri gerektiğini vurgulamaktadır.İslam sosyolojisini, ümmetin anlaşılması çabası olarak tanımlayan yazar, bu eserinde İslam toplumundaki söz konusu değişimi sağlayacak çözümlemelere işaret ediyor. İslam toplumunun dinamiklerini devlet modelleri, liderlik tipleri, aile, okul vd. kurumlar çerçevesinde ve tarihi gelişim süreci içinde ele alıyor. Özellikle ümmet fikri üzerindeki vurguların kuvvetlendirilmesi gerektiğine inanan yazar; müslümanların ümmet fikri ve yaşayışına nasıl sevkedilebilecekleri sorusunun cevabını bulmaya çalışıyor.