Kurmanbek Destanı Sarıkunan Varyantı ve Diğer Metinler
Tanıtım Bülteni
Kırgız Türklerine ait “Kurmanbek” adlı destanın “Kalık Akiyev Versiyonu” daha önce Türkiye Türkçesine çevrilmiş ve üzerinde bilimsel bir çalışma ortaya konmuştu. Bu araştırmada aynı destanın farklı bir varyantına (Sarıkunan) epik kurallar uygulanmış, canlı kaynak Akın (Aşık) Mamilbek’ten derlenen bir epizota performans teori uygulanmış ve ayrıca iki metin de Türkiye Türkçesine kazandırılmıştır. Kırgız destanları içinde çok sayıda “anlatma”ya (4 versiyon, 9 varyant) sahip olan “Kurmanbek Destanı”, bu yönüyle Türk dünyası destancılık geleneği açısından mühim bir görev üstlenmektedir. Mesela, destanın bazı “anlatma”larında karşımıza çıkan “Malatiya” (Malatya), “Çambıl Bel” (Çamlıbel) ve “Kör Uulu Sultan” (Köroğlu) gibi isimler Kırgız Türklerine ait bu epopenin Türk dünyası için önemini ortaya koymaktadır. Destanın ana kahramanı Kurmanbek’in tıpkı “Manas Destanı”nda olduğu gibi Türk boylarının birliğini sağlamaya çalıştığı da dikkat çekmektedir. Onun; Özbek Hanı Akmat (Ahmet), Türkmen Beyi Kör Uulu Sultan (Köroğlu), Kazak Hanı Tarlan, Oogan (Afgan) Hükümdarı Bakpur/Bektur, Kaşgar (Uygur) Hanı Akkan ile ilişkileri esas itibariyle Türk boylarının birliğini sağlamaya yönelik çabaları anlatmaktadır. Türk dünyası destancılık geleneği ve geleceği hakkında kesin neticelere varmak için bütün Türk boylarının destanlarını bilmek gerekmektedir. Böylece Türk dünyası destanlarının ortaya çıkışı, tarihî gelişim süreci ve geleceği hakkında daha sağlıklı fikirler ileri sürülebilir ve bu geleneksel Türk anlatılarının bir şablonu ortaya konulabilir. İşte, tam da bundan dolayı adı geçen destanın Türkçeye kazandırılması önem arz etmektedir.
Kitap Yorumları - (0 Yorum)