Muhammed, Şarlman ve Avrupa’nin Kökenleri Arkeoloji ve Pirenne Tezi
Tanıtım Bülteni
Belçikalı tarihçi Henri Pirenne, beşinci ve dokuzuncu yüzyıllar arasındaki klasik dönem Avrupa tarihini incelediği Hazreti Muhammed ve Şarlman adlı eserinde iki önemli sonuca ulaşmıştı: (1) Cermen akınları, ne Antik dünyanın Akdeniz’deki birliğini ne de beşinci yüzyılda varlığını sürdürdüğü haliyle Romen kültürünün gerçekten temel sayılabilecek özelliklerini yok etmişti; (2) Antik gelenekten kopuşun yegâne sebebi, İslam’ın umulmadık bir hızla ilerlemesi olmuştu.Bu eserin üzerinden –Muhammed, Şarlman ve Avrupa’nın Kökenleri’nin yazıldığı tarih itibarıyla– elli yıl geçmesine rağmen, hâlâ önemini korumaktadır. Eserin cesur içeriği yer yer topa tutulmuştur ama bu eleştirilerle nadiren bir sonuç alınmıştır. Çünkü o günlere kadar [Pirenne’in tezini çürütecek] kanıtlar yetersiz kalmıştır.İngiliz arkeologlar Richard Hodges ve David Whitehouse, Muhammed, Şarlman ve Avrupa’nın Kökenleri adlı eserlerinde “Pirenne Tezi” diye bilinegelen bu görüşü, Kuzey Avrupa, Akdeniz ve Batı Asya’da elde edilen arkeolojik bilgiler ışığında gözden geçirmektedirler. Yazarlar bunu yaparken, Frank Kralı Şarlman’ın devrinde rönesansını yaşayan Karolenj İmparatorluğu’nun kökenlerine dair önemli bir sorunu çözmeye çalışmanın yanı sıra, arkeolojik verilerin neredeyse şaşırtıcı potansiyeline işaret etmektedirler. Çünkü onların deyişiyle, “arkeolojinin asli niteliği ‘yalan söylememesidir’... bilimsel olarak kullanıldığında, politik sistemler kadar maddi kültür hakkında da önemli içgörüler kazandırma potansiyeli vardır.”
Kitap, Henri Pirenne’nin meşhur eseri “Hz. Muhammed ve Şarlman” adlı kitabında sunduğu teoriyi artı ve eksi yönleri ile değerlendirmektedir. Pirenne’nin; Hz Muhammed ve ardılı halifeler ile yükselişe geçen İslam’ın Batı’da çözülen Batı Roma İmp.’ğu sonrası parçalanan Avrupa siyasi haritası ve sarsıntıya uğrayan Akdeniz ticaretine etki ederek onun tekrar yükselişe geçmesini sağladığını ve Frank Karolenj İmparatoru Şarlman’ın yükselişine neden olduğu konusundaki tezini, arkeolojik çalışmalardan elde edilen bilgiler ışığında analiz etmektedir. Özellikle Batı ve Doğu ticaret ağının buluntular açısından değerlendirilmesi, arkeolojinin tarih yazımında ne kadar önemli olduğunu bir kez daha gözler önüne sermektedir. Konuyla ilgili olanların kaçırmaması gereken bir çalışma…
Kitap Yorumları - (3 Yorum)
Çok önemli bir kitap. Pirenne’nin tezleri hala tartışılıyor, yeni bir yorum olarak okunmalı.
Kitap, Henri Pirenne’nin meşhur eseri “Hz. Muhammed ve Şarlman” adlı kitabında sunduğu teoriyi artı ve eksi yönleri ile değerlendirmektedir. Pirenne’nin; Hz Muhammed ve ardılı halifeler ile yükselişe geçen İslam’ın Batı’da çözülen Batı Roma İmp.’ğu sonrası parçalanan Avrupa siyasi haritası ve sarsıntıya uğrayan Akdeniz ticaretine etki ederek onun tekrar yükselişe geçmesini sağladığını ve Frank Karolenj İmparatoru Şarlman’ın yükselişine neden olduğu konusundaki tezini, arkeolojik çalışmalardan elde edilen bilgiler ışığında analiz etmektedir. Özellikle Batı ve Doğu ticaret ağının buluntular açısından değerlendirilmesi, arkeolojinin tarih yazımında ne kadar önemli olduğunu bir kez daha gözler önüne sermektedir. Konuyla ilgili olanların kaçırmaması gereken bir çalışma…
Henri Pirenne’in tezine yeni bir açıdan yaklaşan bir eser. Okumak şart.