Batılılaşma diye nitelidiğimiz yüzeysel değişim çabaları, sadece belli bir azınlığın yaşam tarzını değiştirmesine karşın ülkede gözle görülebilir bir ekonomik ve toplumsal ilerleme sağlamamıştır. Dış borçların ülkeyi ipotek altına alması, kapitülasyonlar, yabancı finans kapitalin bir ahtapot gibi ülkenin tüm kaynaklarını kolları arasına alması, Osmanlı İmparatorluğu’nu, adı açıkça söylenmese de bir yarısömürge haline getirmişti. Yabancı sermayenin bu acımasız egemenliği ülke aydınları arasında tepki çekse de, kapitalist politikaların dışında bir yolun aranmasını gündeme getirmedi.