Osmanlı İmparatorluğu’nda Sosyal Devlet Siyaset İktidar ve Meşruiyet 1876-1914
Yayın Tarihi: 19.08.2008
ISBN: 9789750500718
Dil: TÜRKÇE
Sayfa Sayısı: 380
Cilt Tipi: Karton Kapak
Kağıt Cinsi: 3. Hm. Kağıt
Boyut: 13.5 x 19.5 cm
Tanıtım Bülteni
Son yıllarda, refah devletinin krizi ve yoksulluk sorunu, dünya gündeminde önemli bir yer tutuyor. Refah rejimi, sosyal devlet, sosyal siyaset, sosyal yardım vb. kavramlar yeniden daha geniş bir tarihsel perspektifle ele alınıyor. Osmanlı tarihçiliğinde ise bu meselelere odaklanan ve daha çok monografik nitelik taşıyan çalışmalar, kuramsal ve kavramsal perspektif yoksunluğuyla malül. Nadir Özbek'in İkinci Abdülhamid ve İkinci Meşrutiyet dönemi sosyal devleti üzerine olan çalışması bu anlamda önemli bir boşluğu dolduruyor. Son dönem Osmanlırefah sistemini modern devletin oluşumu çerçevesinde değerlendiren Özbek, böylelikle Abdülhamid iktidarı ve İkinci Meşrutiyet7i tek bir paradigma içinde bütünleştirmiş oluyor.
Kitap oldukça başarılı bir eser.İlk elime aldığımda yazarın lisansta sayısal bir bölümden mezun olmuş olması kafamda soru işaretleri uyandırmıştı.Ama kitabı okudukça konuyu derinlemesine incelemiş olduğu gerçeği ortaya çıkıyor.Tez olarak da savunulmuş olması ve bunun yanında kitabın anlaşılırlığının yüksek olması önemli bir artı çalışma için.Abdülhamid döneminin önemli bir bölümünü konusuna sadık kalarak incelemiş yazar.
Boğaziçi Üniversitesi öğretim üyesi Nadir Özbek bu kitabında Osmanlı İmparatorluğu döneminde sosyal devlet uygulamalarını ve bunun saltanata siyasi meşruiyet kazandırma yolundaki işlevini ele almış. Özbek kitapta ağırlıklı olarak II. Abdülhamit dönemini işliyor. Bunda en büyük neden II. Abdülhamit’in kamuoyunda bilinenin aksine reformist bir sultan olması, buna karşın kuşkucu kişiliği nedeniyle sürekli olarak siyasi meşruiyet kaygısı duyması yatıyor. Bu dönemde devlet geçmişte geleneksel kurumlara bırakılan sosyal hizmetler alanına yavaş yavaş girmektedir. Bunları ise gerek hayır kurumları, gerekse gönüllü faaliyetler aracılığıyla gerçekleştirmektedir. Paternalist bir hükümdar figürü. Yoksulu, halkı koruyan, onların sorunlarına derman arayan, gerekirse kendi bütçesinden yardımı esirgemeyen bir hükümdar figürü. İşte yaratılmak istenen imaj buydu. Bu anlamda sosyal devlet uygulamaları önemli bir rol oynamaktaydı.Ancak Balkan Savaşı ile birlikte “öncelikler” de değişmiş, milliyetçiliğin hızlı yükselişi ile birlikte sosyal hizmetleri içeren hayır kurumları, dernekler, gönüllü faaliyetler yerini yurt savunmasının temel öğe olduğu kurum ve faaliyetlere bırakmıştır.Özbek kitabında işte tüm bunları oldukça açık ve net biçimde ele alıyor. Güzel bir kitap, tavsiye ederim.
bir tarihçi nasıl niyet okuyuculuğu yapabilir inanın aklıma almıyor. abdülhamit’in neden hayır kurumu açtığını,düşüncelerine ve söylemlerine bizzat tanık olmadan dile getiremezsiniz. tarih bu değildir. tarihte yorumun yeri vardır ama böyle konularda yorum yapılamaz eğer yapılırsa o kitap tarih kitabı değil en fazla tarihi roman olabilir.
Kitapta yoğunluk Abdülhamid dönemi ancak beni rahatsız eden bir noktası var kitabın oda şu ; II.Abdülhamit’in yaptırdığı hayır kurumlarını anlatırken heme hemen her paragrafın sonuna ” Abdülhamit, halkın yegane koruyucusu olduğunu göstermek , halkın gözünü boyamak ve Avrupa devletlerine ‘şirin’ gözükmek amacıyla hayır kurumlarına önem vermiştir” gibi ifadeler kullanmış Nadir Özbek. Akademik kariyer sahibi bir insanın yapılan icaatları böyle sığ bir şekilde gerekçelendirmesi gözüme oldukça acemice ve tembelce göründü. Aynı zamanda yazar okurlarında bu bakış açısıyla bakmalarını kitabın bir bölümünde tavsiye etmektedir. Kitap ansiklopedik bilgi vermektedir. Örneğin Darülaceze kurumunu için google dan arattığınız zaman kitapta bulabileceğiniz bilgileri bulabilirsiniz. Bu tür kitapların, anlattığı konuları olayları bir kurama bağlaması gerekir. Ancak yukarıda da söylediğim gibi yazar bu konuda çok fazlaca kolaycılığa kaçmış görünüyor. Kesinlikle tavsiye etmiyorum. Bu alanda yazılmış başka bir kitap bulabilirseniz onu onu okuyun….
Kitap Yorumları - (5 Yorum)
osmanlida dilencilik konulu araştırmamda faydalandım bu kaynaktan..
Kitap oldukça başarılı bir eser.İlk elime aldığımda yazarın lisansta sayısal bir bölümden mezun olmuş olması kafamda soru işaretleri uyandırmıştı.Ama kitabı okudukça konuyu derinlemesine incelemiş olduğu gerçeği ortaya çıkıyor.Tez olarak da savunulmuş olması ve bunun yanında kitabın anlaşılırlığının yüksek olması önemli bir artı çalışma için.Abdülhamid döneminin önemli bir bölümünü konusuna sadık kalarak incelemiş yazar.
Boğaziçi Üniversitesi öğretim üyesi Nadir Özbek bu kitabında Osmanlı İmparatorluğu döneminde sosyal devlet uygulamalarını ve bunun saltanata siyasi meşruiyet kazandırma yolundaki işlevini ele almış. Özbek kitapta ağırlıklı olarak II. Abdülhamit dönemini işliyor. Bunda en büyük neden II. Abdülhamit’in kamuoyunda bilinenin aksine reformist bir sultan olması, buna karşın kuşkucu kişiliği nedeniyle sürekli olarak siyasi meşruiyet kaygısı duyması yatıyor. Bu dönemde devlet geçmişte geleneksel kurumlara bırakılan sosyal hizmetler alanına yavaş yavaş girmektedir. Bunları ise gerek hayır kurumları, gerekse gönüllü faaliyetler aracılığıyla gerçekleştirmektedir. Paternalist bir hükümdar figürü. Yoksulu, halkı koruyan, onların sorunlarına derman arayan, gerekirse kendi bütçesinden yardımı esirgemeyen bir hükümdar figürü. İşte yaratılmak istenen imaj buydu. Bu anlamda sosyal devlet uygulamaları önemli bir rol oynamaktaydı.Ancak Balkan Savaşı ile birlikte “öncelikler” de değişmiş, milliyetçiliğin hızlı yükselişi ile birlikte sosyal hizmetleri içeren hayır kurumları, dernekler, gönüllü faaliyetler yerini yurt savunmasının temel öğe olduğu kurum ve faaliyetlere bırakmıştır.Özbek kitabında işte tüm bunları oldukça açık ve net biçimde ele alıyor. Güzel bir kitap, tavsiye ederim.
bir tarihçi nasıl niyet okuyuculuğu yapabilir inanın aklıma almıyor. abdülhamit’in neden hayır kurumu açtığını,düşüncelerine ve söylemlerine bizzat tanık olmadan dile getiremezsiniz. tarih bu değildir. tarihte yorumun yeri vardır ama böyle konularda yorum yapılamaz eğer yapılırsa o kitap tarih kitabı değil en fazla tarihi roman olabilir.
Kitapta yoğunluk Abdülhamid dönemi ancak beni rahatsız eden bir noktası var kitabın oda şu ; II.Abdülhamit’in yaptırdığı hayır kurumlarını anlatırken heme hemen her paragrafın sonuna ” Abdülhamit, halkın yegane koruyucusu olduğunu göstermek , halkın gözünü boyamak ve Avrupa devletlerine ‘şirin’ gözükmek amacıyla hayır kurumlarına önem vermiştir” gibi ifadeler kullanmış Nadir Özbek. Akademik kariyer sahibi bir insanın yapılan icaatları böyle sığ bir şekilde gerekçelendirmesi gözüme oldukça acemice ve tembelce göründü. Aynı zamanda yazar okurlarında bu bakış açısıyla bakmalarını kitabın bir bölümünde tavsiye etmektedir. Kitap ansiklopedik bilgi vermektedir. Örneğin Darülaceze kurumunu için google dan arattığınız zaman kitapta bulabileceğiniz bilgileri bulabilirsiniz. Bu tür kitapların, anlattığı konuları olayları bir kurama bağlaması gerekir. Ancak yukarıda da söylediğim gibi yazar bu konuda çok fazlaca kolaycılığa kaçmış görünüyor. Kesinlikle tavsiye etmiyorum. Bu alanda yazılmış başka bir kitap bulabilirseniz onu onu okuyun….