“Ah şu “harem” kelimesi! Avrupa bu talihsiz kelimenin mânasını nasıl kavrayacak? “Kutsal” ve “yasak” anlamlarına gelen bu Arapça kelime, Türk evlerinde sadece kadınlara ayrılan bölümleri anlatmak için kullanılır. Şimdi gözünüzde bir konak (Türk sarayı, büyük bir Türk köşkü) canlandırın; Marmara Denizi’ni ve güzelim adaları gören enfes bir manzarası olsun. Bahçenin ahşap kapıları her daim açık durur. Dilenciler serbestçe içeri girip araba yolunda ve bahçede aylak aylak dolanır; ağaçların altına oturup meyvelerini yerler. Öyle ki arada kapı olmasa kendinizi hâlâ sokakta zannedebilirsiniz. Sıradan bir turist için böyle bir bahçe, bir harabe, bir çöp yığını ya da bakımsız bırakılmış bir alandır. Oysaki işi bilenler buradaki paha biçilmez hazineleri, eski Bizans çeşmelerinin kalıntılarını, Batı’daki müzelerin bir servet ödeyeceği kilise mahzenlerini ve temel taşlarını fark edeceklerdir.”İngiliz kamuoyunda Türk dostu olarak tanınmasına ve belli düzeyde romantik bir içtenlik taşımasına rağmen, Grace Ellison, Doğu’ya ve Osmanlı’ya bakan her Batılının taşıdığı birtakım cehaleti, yanlış anlamayı ve dönüştürücü anlayışı bertaraf edemiyor. Batının Gözüyle Türkler serisinde…
Güzel bir kitap. Kitabı yazan kadın iyi gözlemci ve karşılaştırmaları da iyi yapmış ama bence o zamanın Türkiyesini fazla büyütmüş gözünde. Gördüğü kısım sadece seçkin kısım çünkü. Evinde kaldığı insan paşa kızı. Sonuçta o da seçkin bir kesimden oluşuyor. Anadolu halkını ve kadınını görmekten çok uzak. Zaten öyle bir iddiası yok. Ama tüm Türk kadınlar adına konuşuyor genelde. Mesela peçesini asla atamıyorlar diyor. Ama Anadolu kadını, köylü kadını, Türkmen kadını peçe takmamıştır zaten. Peçe çoğunlukla İstanbul’da olan bir uygulamaydı. Köylü kadını şimdiki gibi tülbentle ve bazı yerlerde başı açık bile dolaşırdı. Bunu gerek Evliya Çelebi gerekse bu kadının izlenimini yazdığı 20.yy seyahatlerinden öğreniyoruz. Yani kitabı sadece İstanbul’un seçkin ve metropol hayatını yaşayan zümresi için göz önünde bulundurarak okumalıyız. Ama gazeteci olarak gözlemleri güzel. Dergah Yayınları güzel eserler yayınlıyor gerçekten.
20.yüzyılın başlarında bir İngiliz kadınının İstanbul ile Bursa ve burada yaşayanlar hakkındaki gözlemlerinin anlatıldığı kitabı, ilgilenenlere öneriyorum.
Yazar şirinlik halleri altında işler karıştıran bir çocuğu anımsattı bana. Kitabın bazı yerlerinde yok artık bu kadar da ego olmaz diyor insan. Kölelikle ilgili mazilerinden bihaber olan(!) zavallı yazarımız zaaflarını bertaraf edememiş, Osmanlı’ya batıdan bakanları eleştirirken aynı duruma kendisi de düşmüş maalesef. Yine de içeriden insan kendini yeterince görmeyebilir düşüncesiyle fikirlerini taraf olmadan düşünmeye çalıştım. Bazı yerlerinde kesinlikle kasıtlı anlatımlar var.
Bir oryantalistin Osmanli’nin son gunlerinde kaleme aldigi Istanbul ve Bursa gunlukleri.. Yazarin, Turkiye’deki kadin hareketlerine, Batililasma egilimine, hak ve ozgurluklere yonelik tespitleri mutlaka okunmasi gereken izlenimler.. Ozellikle Turkiye’de feminist hareket hakkinda calisma ya da arastirma yapan kisilerin mutlaka bu kitabi elden gecirmeleri sart bence. Onemli ve ozgun tespitler iceriyor.
Kitap Yorumları - (4 Yorum)
Güzel bir kitap. Kitabı yazan kadın iyi gözlemci ve karşılaştırmaları da iyi yapmış ama bence o zamanın Türkiyesini fazla büyütmüş gözünde. Gördüğü kısım sadece seçkin kısım çünkü. Evinde kaldığı insan paşa kızı. Sonuçta o da seçkin bir kesimden oluşuyor. Anadolu halkını ve kadınını görmekten çok uzak. Zaten öyle bir iddiası yok. Ama tüm Türk kadınlar adına konuşuyor genelde. Mesela peçesini asla atamıyorlar diyor. Ama Anadolu kadını, köylü kadını, Türkmen kadını peçe takmamıştır zaten. Peçe çoğunlukla İstanbul’da olan bir uygulamaydı. Köylü kadını şimdiki gibi tülbentle ve bazı yerlerde başı açık bile dolaşırdı. Bunu gerek Evliya Çelebi gerekse bu kadının izlenimini yazdığı 20.yy seyahatlerinden öğreniyoruz. Yani kitabı sadece İstanbul’un seçkin ve metropol hayatını yaşayan zümresi için göz önünde bulundurarak okumalıyız. Ama gazeteci olarak gözlemleri güzel. Dergah Yayınları güzel eserler yayınlıyor gerçekten.
20.yüzyılın başlarında bir İngiliz kadınının İstanbul ile Bursa ve burada yaşayanlar hakkındaki gözlemlerinin anlatıldığı kitabı, ilgilenenlere öneriyorum.
Yazar şirinlik halleri altında işler karıştıran bir çocuğu anımsattı bana. Kitabın bazı yerlerinde yok artık bu kadar da ego olmaz diyor insan. Kölelikle ilgili mazilerinden bihaber olan(!) zavallı yazarımız zaaflarını bertaraf edememiş, Osmanlı’ya batıdan bakanları eleştirirken aynı duruma kendisi de düşmüş maalesef. Yine de içeriden insan kendini yeterince görmeyebilir düşüncesiyle fikirlerini taraf olmadan düşünmeye çalıştım. Bazı yerlerinde kesinlikle kasıtlı anlatımlar var.
Bir oryantalistin Osmanli’nin son gunlerinde kaleme aldigi Istanbul ve Bursa gunlukleri.. Yazarin, Turkiye’deki kadin hareketlerine, Batililasma egilimine, hak ve ozgurluklere yonelik tespitleri mutlaka okunmasi gereken izlenimler.. Ozellikle Turkiye’de feminist hareket hakkinda calisma ya da arastirma yapan kisilerin mutlaka bu kitabi elden gecirmeleri sart bence. Onemli ve ozgun tespitler iceriyor.