Kafka için bir değerlendirmemde : ” Dostoyevski gibi geleceğin romancısı olarak kabul edilmelidir; çünkü çağından sonrayı yazabilme başarısını göstermiştir.” demiştim.Max Brod bu yargımı doğruluyor. Müthiş diktatörlerin ortaya çıkmasından, atom bombası dehşetinden, köleleşen bireyi bir peygamber gibi önceden sezerek yapıtlarında dile getirmiştir. Oysa biz buna rağmen sapa yolda köleleşmenin ve sevgi yoksunluklarının yolunda sersemce yürüdük.” der.Bu yapıtta Kafka için pekçok araştırmacının ” çöküş yazarı” nitelendirmesinin yanlışlığı vurgulanmakta. Her ne kadar Kafka’nın yapıtlarında kabuslar,şeytansı sözler, yargıçsözlerinin hüküm sürdüğü bir yaşam varsa da bu yönüyle “Anabel Lee ” şairi Edgar Alan Poe, “Kütülük Çiçekleri” şairi Charles Baudelaire’e, “Madam Bovary ” yazarı G.Flaubert’e yakın dursa da Kafka’da içinde bulunulan çöküş çağından bir kaçma, bir memnuniyetsizlik vardır.Karamsarlığı ve umutsuzluğu anlatsa da bu duyguların insana yakışan duygular olmadığını bilir.”Dava” da kahraman Bay K, miskin ve bocalamalar içinde yaşayan biri olmakla birlikte kendini yargılamayı, hatalarını görmeyi ve bunların cezasını çekmeyi kabullenir. Görevliler tarafından öldürülmesi aslında Bay K için bir tür intihar da sayılabilir.Kafka sevenler bu kitapta Kafka’nın bir egzistansiyalist olarak Sartre ve Heiddeger yakını bilinse de Soren Kierkegard’a fazla uzak olmadığını da anlayacaklardır.İyi okumalar