Başımızı göğe doğru kaldırdığımızda uçsuz bucaksız uzayda ne kadar küçük olduğumuzu hissetmeyen yoktur. Beraberinde; maddenin aslı nedir, uzay-zaman kavramı bildiğimiz ölçütlere uyar mı gibi birçok soruyu da getiren düşünce süreçlerinin, peşpeşe oluşmasına yol açan bu durumun insan için özellikle mikro alemde anlaşılması son derece güç cevapları bulunmaktadır. Sık sık rastladığımız Einstein’ın Kuantum ve Genel Görecelik kuramlarının sadece birkaç kişi tarafından anlaşılabildiği söylentileri, derin matematik ve fizik formüllerinin ürkütücü gerçeğini insanlara ifade etme açısından seçilmiş pek de olumlu olmayan bir yöntemdi. Peki daha basit ve genel anlatımlarla anlaşılabilirlik düzeyi artırılamaz mıydı? Alice Kuantum Diyarında (Bir Kuantum Fiziği Alegorisi) kitabı alegorik bir yaklaşımla, yani genişletilmiş bir benzerlik veya benzerlikler serisiyle kuantum dünyasının gerçekten karışık detaylarını daha anlaşılır kılma konusunda başarılı bir çalışma olarak karşımıza çıkıyor.Bize maddenin en küçük temel taşının atom olduğu öğretilse de (çekirdek,elektronlar), atomların da daha küçük parçacıklardan oluştuğunu, parçacık hızlandırıcılarda yapılan çarpışma deneylerin sonucunda bilim adamları haber vermekteler. Böylece önümüze foton,kuark,gluon gibi yeni ve nasıl oluşup etkileştikleri merak edilen parçacıklar çıkmış oldu. Bilinen evrenin aynı zamanda anti parçacıklarla da dolu olduğunu gördük. Yani bu parçacıklar zamanın tersine yol alıyorlardı. İşte böylece tıpkı Alice’in harikalar diyarına benzer bir atomik dünyanın kapıları da aralanmış oluyordu. Kitap sizi atomların demirlediği periyodik iskeleye götürüyor, 1869’da kurulan iskeleden atomun içine bir atlayış yaptırıyor, çekirdek kulelerinin koridorlarında gezdiriyor, elektronları yattıkları ranzalarda rahatsız eden fotonların hızlı dünyasına ayak uydurmanızı sağlıyor. Evrendeki büyük boşluğun aslında nasıl düzenli bir bağlantılar yumağı olduğunu anlatan kitaptan bir alıntı “ Görüntü beraklaşınca en son gördüğüne çok benzeyen bir manzara çktı ortaya.Bir kez daha ışıldayan iplikler ağı göründü.Ama bu kez daha önce ağa yakalanmış görünen, ama aslında onun kaynağı olan gerçek elektronlarda son bulmuyordu iplikler. Şimdi ortalıkta gerçek parçacıklar yoktu,yalnızca sanal parçacıklar vardı. Fotonlar, elektron-pozitron çifti üretiyordu. Elektron ve pozitronlarda tıpkı daha önce görüldüğü gibi daha çok sayıda foton üretiyordu. Ağ daha önce onun gerçek parçacıklar dünyasında kaynağı ve dayanağı olan gerçek elektronlardan çıkıyordu. Peki şimdi kaynağı neredeydi? Elektron-pozitron çiftleri fotonlarca üretiliyordu;fotonlarsa yine fotonlarca üretilen elektron-pozitron çiftlerince üretiliyordu. Alice parçacık hatlarını izleyip kaynaklarını bulmaya çalıştı., ama gerçek halkalar halinde dolandıklarını gördü.”Bu konuya ilgi duyan -özellikle temel bilgiler açısından (atomun yapısı,kimyasal bileşimler,periyodik cetvel vb.)- öğrencilere ek bir kaynak olarak tavsiye edebilirim.