“Monşer” sözcüğü Türk toplumunun kolektif hafızasında bir hitap şekli olmaktan çok öte farklı anlamlar taşır. Türkiye, Rusya ve bunun gibi geç modernleşmiş ülkelerde bu hitap şeklini tercih eden insanlar belirli bir toplumsal kategorinin mensubu olduklarını hatırlatırlar. Osmanlı İmparatorluğu’nun son dönemlerinden günümüze uzanan süreçte “monşer” daima üst sınıfsallığın resmi sayılabilecek bir insan tipografisine işaret etmiştir.Özellikle Türk Hariciyesi’nde sıkça kullanılan bu iletişim pratiği zamanla gerçek manasının içini boşaltarak toplumsal bir anlam ifade eden sosyolojik bir araca dönüştü. Halkın geri kalanına ötekilik hissi veren bu durum toplum yapımızdaki iktidar ilişkilerini açıklayan ve Hariciyemizin kemikleşmiş yapısını sorgulayan bir gösterge halini aldı.Tam da bu noktada kritik bir soruyla karşı karşıya geliyoruz: Türk Hariciyesi’nde geleneksel olarak sürdürülen bir kapalı devre, akrabalık ilişkileri ile öteden beri sürdürülen bir oligarşik sistem var mıdır, yoksa bu ailelerden gelen insanlar, kırsal kesimden gelen insanlara nazaran doğal olarak daha mı şanslıdır?Yazdığı her kitapla yeni bir tartışma gündemi oluşturan Aydoğan Vatandaş bu sorudan yola çıkarak Türkiye’nin şeceresi en kabarık, nüfuzu en güçlü ailelerinden biri olan Menemenlizadeleri hemen hemen bütün aile üyelerini teker teker ele alarak inceledi. Etki alanı öylesine güçlü olan bir ailenin üzerine yapılan bu inceleme ister istemez yakın tarihimiz hakkında henüz ortaya çıkmamış birçok gerçeği de gözler önüne serdi. Peki, Türk dış politikasına ve kültür hayatına yön vermiş bu ailenin hikâyesi sıradan insanlar için neden bu kadar önemliydi?İşte bu konuda yanıt bulacağınız sorular…Osmanlı ekonomisi Menemenlizadelerden kime teslim edildi?Kariyerini feda etmek uğruna Türkiye’yi İkinci Dünya Savaşı’na sokmayan dışişleri bakanı ailenin hangi üyesiydi?Namık Kemal’in İngiliz torunu kimdi?Ailenin masonluk ve diğer yer altı örgütleriyle ilişkileri nelerdi?Ailenin hangi yakın akrabası Enver Paşa’nın katillerindendi?Menemenlizadelerin hangi akrabası İngiliz istihbaratında önemli bir pozisyondaydı?Hangi Menemenlizade neden tramvay biletçiliği yapmak zorunda kaldı?Namık Kemal’in torunu Cezmi neden intihar etti?Ailenin Sultan Abdülhamit’le alıp veremediği neydi?Ailenin serveti hangi Osmanlı padişahının bile iştahını kabartacak büyüklükteydi?Namık Kemal’in Bektaşilik, Masonluk ve Alevilikle ilişkisi ne düzeydeydi?Mason olan ilk Osmanlı padişahı ve paşası kimlerdi?Kimin, Vahdettin’in Yahudi aslılı cariyesinden bir oğlu oldu?Cesedi ölümünden sonra yakılan Menemenlizade kimdi?Menemenlizadelerin dine ve dindarlığa bakışı nasıldı?Ailenin hangi üyesi Fenerbahçe Spor Kulübü’nün kurucularındandı?Nazım Hikmet hangi Menemenlizadeyi ölümden kurtardı?Hristiyan mezarlığına gömülen aile üyesi kimdi?Dünyanın en önemli başkentlerinde başkonsolosluk görevinde bulunan aile üyesi kimdi?Atatürk Menemenlizadelerle akraba mıydı?Atatürk’ün vefatı sırasında neler yaşandı?
İsim etkileyici ancak içeriği kısıtlı bir kitap. Daha komplike bir eser bekliyorudm. Ancak örnek olması bakımından okunup yorumlanabilir bir eser olarak gördüm.
Aydoğan vatandaş’ın belkide en vasat kitabı diyebilirim,çünkü kitapta akıcılık söz konusu değil ayrıca doyurucu bir bilgide yok,özet olarak menemenci ailesi ve bürokraside ve devlet kademelerinde önemli noktalara hep aynı ailelerden insanların getirildiği anlatılıyor.
Kitap Yorumları - (5 Yorum)
Beklediğimi bulamadığım bir kitap
İsim etkileyici ancak içeriği kısıtlı bir kitap. Daha komplike bir eser bekliyorudm. Ancak örnek olması bakımından okunup yorumlanabilir bir eser olarak gördüm.
Aydoğan Vatandaş bu kez beynimde patlamalara yeni dalgalanmalara yol açamadı.Vasatın altında bulduğum bir kitaptı.
Aydoğan vatandaş’ın belkide en vasat kitabı diyebilirim,çünkü kitapta akıcılık söz konusu değil ayrıca doyurucu bir bilgide yok,özet olarak menemenci ailesi ve bürokraside ve devlet kademelerinde önemli noktalara hep aynı ailelerden insanların getirildiği anlatılıyor.
Aydoğan Vatandaş, Türk hariciyesine farklı bir bakış açısıyla yaklaşmamızı sağlamış. Sürükleyici ve etkileyici.